Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ortaklığında yayınlanan ‘Multi- milyarlık soru: Gıda sistemlerinin dönüşümünde tarımsal desteklerin yeniden işlevlendirilmesi’ isimli raporda dünya genelinde üreticilere verilen sübvansiyon ve diğer tarımsal desteklerin toplam tarımsal üretim değerinin %15’ine tekabül ettiği belirtildi.

Raporda dünyada Hükümetler tarafından tarımsal üreticileri desteklemek için verilen 540 milyar dolarlık desteğin %87’sinin (fiyat bozucu destekler de dahil) sonuçları itibari ile çevre ve sağlığa zararlı olabileceği belirtildi. Tarım sektöründe hâlihazırdaki destekler ekseriyetle gümrük vergisi ve ihracat sübvansiyonları gibi fiyat teşvikleri ve belli bir ürünün üretimi veya girdiye yönelik mali desteklerden oluşmaktadır. Bahsi geçen rapora göre bu şekilde fiyat mekanizmasına müdahale eden destekleme araçlarının gıda fiyat işleyişini bozduğu, insan sağlığı ve çevre kalitesine olumsuz etkide bulunduğu ve çoğunlukla küçük çiftçilerden ziyade büyük tarımsal işletmelere fayda sağladığı vurgulanmaktadır.

Diğer taraftan dünya üzerindeki tarımsal desteklerin büyük kısmının negatif etkilere sahip olmasına karşın yaklaşık 110 milyar dolar seviyesindeki altyapı, araştırma ve geliştirme desteklerin tarım sektöründeki önemine vurgu yapıldı.  Raporda tarımsal desteklerin ortadan kaldırılmasından ziyade; yoksulluğu düşürecek, açlığı ortadan kaldıracak, gıda güvenliğini sağlayacak, besin değerlerini iyileştirecek, sürdürülebilir tarımsal üretim ile tüketimi teşvik edecek, doğanın korunması ve çevre kirliliğini azaltacak önlemlerle iklim krizini hafifletecek ve eşitsizliği azaltacak bir yapıya doğru dönüşümü tesis etmek için desteklerin değiştirilmesi gerektiği belirtilmektedir.

Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Genel Direktörü QU Dongyu, bahsi geçen raporun Hükümetlere gıda ve tarım sistemlerinin dönüşümü için tarımsal destekleri yeniden düşünmeleri yönünde bir uyandırma çağrısı niteliğinde olduğunu dile getirdi.  Dongyu, tarım sektörünün iklim değişikliğine yol açan emisyonlara kaynaklık eden en önemli sektörlerden biri olduğunu belirterek tarımsal üretimin de aynı zamanda aşırı hava olayları, deniz seviyelerindeki artış, kuraklık, sel ve böcek istilaları gibi iklim krizi sonuçlarından da ciddi etkilendiğini ifade etti. 

Kaynak: news.un.org
Yayınlayan: T.C. Ticaret Bakanlığı, Ticaret Araştırmaları ve Risk Değerlendirme Genel Müdürlüğü