Meksika Sağlık Bakanlığı tarafından en son 29 Mart 2020 tarihinde kamuoyu ile paylaşılan verilere göre, Meksika’da toplam 993 onaylanmış COVID-19 vakası ve 2.564 şüpheli vaka bulunmakta olup, hayatını kaybedenlerin sayısı 20’dir. Tespit edilen vakaların %58’i erkektir, %14’ü hastanede tedavi görmektedir ve yaş ortalaması 41’dir. Meksika Şehri, Meksika Eyaleti, Jalisco, Nuevo León ve Puebla vakaların büyük kısmının görüldüğü eyaletlerdir.

Devlet Başkanı 30.03.2020 tarihli açıklamasında; Meksika’da nüfusa oranla koronavirüs vaka sayısının düşük olduğunu; ülkede yaş ortalamasının (28) İspanya, İtalya ve ABD gibi ülkelerden (40) daha düşük olduğunu, ancak obezite ve diyabet oranının yüksek olduğunu vurgulamıştır.
 
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre koronavirüs sebebiyle Meksika’da bugüne dek hayatını kaybedenlerin yarısı diyabet veya hipertansiyon hastasıdır. Obezite açısından ise Meksika ABD’nin ardından dünyada ikinci sıradadır. 2018 yılı resmi verilerine göre ise ülkedeki 20 yaş ve üzeri nüfusun %10,3’ü (8,6 milyon kişi) diyabet hastası; %18,4’ü (15,2 milyon kişi) ise hipertansiyon hastasıdır. Kalp rahatsızlıklarının ardından en fazla ölüm diyabet kaynaklıdır. Meksika, işlenmiş gıda tüketiminde Latin Amerika’da birinci ve dünyada dördüncü sırada yer almaktadır. 20 yaş ve üstü nüfusun %75,2’si aşırı kilolu veya obezdir.
 
Sağlık Koruma ve Geliştirme Müsteşarı, koronavirüs ile mücadele kapsamında Meksika’da seyahatlerin ve sokağa çıkışların kısıtlanacağı üçüncü kademeye geçilmesinin kaçınılmaz olduğunu, ülke nüfusunun %0,5-1’lik bölümünün (yaklaşık 1,3 milyon kişinin) COVID-19 sebebiyle enfekte olmasının ve 130.000 kişinin hastanede bakım gereksiniminin olmasının beklendiğini açıklamıştır.
 
Krizin Ekonomik Etkileri
 
Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu (ECLAC) Yönetici Sekreteri Alicia Bárcena, 19.03.2020 tarihinde katıldığı bir toplantıda; koronavirüsün küresel ekonomi üzerinde 2008-2009 küresel ekonomik krizinden daha yoğun ve yıkıcı etkilerinin olacağını; COVID-19 krizinin insan sağlığını, arz-talep dengesini, gelir ve işsizlik gibi makroekonomik dengeleri ve tedarik zincirlerini doğrudan veya dolaylı olarak etkilemesi sebebiyle tarihin en kötü krizlerinden biri olacağını; Latin Amerika ve Karayipler (LAK) ülkelerinin ise pandeminin olumsuz sonuçlarından farklı şekillerde etkileneceğini belirtmiştir. 2019 yılında yalnızca %0,1 oranında büyüdüğü tahmin edilen LAK bölgesinin güncellenen tahminlere göre 2020 yılında %1,8 oranında küçülmesinin beklendiğini ifade eden yetkili; bölgede işsizliğin %10 oranında artabileceğini, toplam 620 milyon kişinin yaşadığı bölgede yoksul nüfusun 185 milyondan 220 milyona yükselebileceğini, aşırı yoksulların sayısının ise 67,4 milyondan 90 milyona çıkabileceğini vurgulamıştır.

ECLAC’ın tahminlerine göre koronavirüs sebebiyle ilk olarak bölge ülkelerinin Çin gibi başlıca ticaret ortaklarındaki ekonomik faaliyetlerdeki azalma nedeniyle bölge ihracatının etkileneceği; ikinci olarak turizm hizmetlerine yönelik düşük talep nedeniyle özellikle Karayip ekonomilerinin etkileneceği; üçüncü olarak küresel tedarik zincirlerinin kesintiye uğraması sebebiyle Meksika ve Brezilya gibi Çin’den otomotiv, beyaz eşya, elektronik ve eczacılık ürünleri imalatı için yedek parça ve ara malı ithal eden ülkelerin etkileneceği; dördüncü olarak emtia fiyatlarındaki düşüş nedeniyle Güney Amerika ülkelerinin etkileneceği; ve son olarak küresel finans koşullarındaki kötü gidişat nedeniyle yatırımcıların riskten kaçınmaları sebebiyle yatırımların etkileneceği öngörülmektedir.

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından 04.03.2020 tarihinde yayımlanan “Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Küresel Ticarete Etkileri” başlıklı raporda analiz edilen 13 sanayi dalı arasında sırayla otomotiv (%36), elektrikli makine (%24,9), çeşitli makineler (%16,7), iletişim ekipmanları (%5,2), ofis makineleri (%4,2), hassas cihazlar (%4,2), ahşap ürünler ve mobilya (%3,8), kauçuk ve plastik (%1,9), metal ve metal ürünler (%1,7) ile kimya (%1,2) sektörlerinin en fazla etkilenen sektörler olacağı belirtilmiştir. Anılan araştırmada Meksika, ÇHC’nin ara malı ihracatındaki %2’lik bir yavaşlama sebebiyle küresel tedarik zincirleri dolayısıyla ekonomisi en fazla etkilenecek yirmi ülke arasında dokuzuncu sırada gösterilmiştir. COVID-19 salgınının Asya’daki tedarik zincirlerine olumsuz etkisi sebebiyle Meksika imalat sanayinin 1,37 milyar ABD doları değerinde zarara uğrayacağı tahmin edilmektedir. AB, ABD, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Vietnam, Singapur ve Birleşik Krallık ise ekonomisi en fazla etkilenmesi beklenen ilk sekiz ülkedir. Günümüzde küresel düzeyde imalat sanayine ara malı tedarikinde ÇHC’nin payı %20’ye ulaşmış olup, araştırmada diğer ülkelerin ara malı tedarik zincirindeki bozulmanın muhtemel etkileri ile emtia ve mineral tedarikinin etkileri hariç tutulmuştur.
 
Standard & Poor's tarafından 1 Ocak-23 Mart 2020 tarihleri arasını kapsayan dönem için gerçekleştirilen analizde, gelişmekte olan ülkeler arasında para birimi ABD doları karşısında en fazla değer kaybeden ülke Meksika olmuş ve söz konusu dönemde Meksika pesosu %25 değer kaybetmiştir.
 
“Inter-American Dialogue” tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, ABD ekonomisindeki %3’lük bir ekonomik gerileme ve 3 milyonluk bir istihdam kaybı dolayısıyla Latin Amerika ve Karayip ülkeleri içinde yurt dışı işçi dövizlerinde en fazla düşüşün Meksika’da yaşanacağı, 2019 yılında 36,05 milyar dolar olarak kaydedilen yurt dışı işçi dövizlerinin %4,5 oranında azalacağı öngörülmektedir. 2009 yılında yaşanan küresel ekonomik krizde ABD’de 18 ay içinde işsizlik oranındaki %8’lik artış nedeniyle yurt dışı işçi dövizlerinin %12 azaldığı dikkate alınarak bu defa ABD’de çalışan 332.980 Meksikalı göçmenin %90’ının ailelerine döviz gönderemeyeceği hesaplanmaktadır. Önceki yıllarda Latin Amerika Para Çalışmaları Merkezi (Center for Latin American Monetary Studies) tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, Meksikalılar’ın %28,5’inin anılan dövizle geçimini sağladığı, Ulusal Gelir ve Harcama Anketi’nde ise Meksika’daki en yoksul kesimin yüksek gelirli ailelere kıyasla anılan dövize 6 kat daha bağımlı olduğu ortaya çıkmıştır.
 
JP Morgan tarafından yapılan bir araştırmada, Meksika ekonomisinin koronavirüsün etkileri nedeniyle 2020 yılında %7 küçüleceği tahmin edilmekte olup; 2020 yılı Ocak-Mart döneminde Meksika ekonomisinin %4, Nisan-Haziran döneminde ise %35,5 oranında küçülmesi beklenmektedir. JP Morgan şirketinin yıllık %7 küçülme tahminine dayanarak, Endüstriyel Kalkınma ve Ekonomik Gelişim Enstitüsü (IDIC) tarafından gerçekleştirilen bir analizde ise; Meksika’da 1,75 milyon kişinin işsiz kalacağı öngörülmüştür. İnşaat, otomotiv, elektrik-elektronik, çimento, plastik, kimya ve işlenmiş gıda sektörlerinin krizden en fazla etkilenecek sektörler olduğuna yer verilmiştir.
 
Goldman Sachs şirketi ise Latin Amerika genelinde makroekonomik ve finansal ortamın pandemi nedeniyle etkileneceğini, Latin Amerika bölgesinde ekonomik küçülmenin %3,8 seviyesinde gerçekleşeceğini ve 2009 yılındaki krizde yaşanan %2,1’lik küçülmeden daha derin bir resesyon beklendiğini açıklamıştır. Meksika ekonomisinin ise 2020 yılında %4,3 oranında küçülmesi tahmin edilmektedir.
 
INEGI verilerine dayanarak “El Economista” tarafından gerçekleştirilen bir çalışmada koronavirüs sebebiyle ticaret, restoran ve konaklama hizmetlerindeki gerilemeden Quintana Roo, Baja California Sur, Morelos, Jalisco, Meksika, Sinaloa ve Nayarit eyaletlerinin; imalat sanayindeki gerilemeden Coahuila, Chihuahua, Guanajuato, Tlaxcala, Baja California, Aguascalientes ve Queretaro eyaletlerinin; kayıt dışı ekonominin ağırlığı sebebiyle ise Oaxaca, Guerrero, Hidalgo, Chiapas, Puebla, Tlaxcala ve Michoacan eyaletlerinin en yüksek oranda etkileneceği öngörülmektedir. Anılan dönemde hanehalkı gelirinin ve tüketimin evde kalma çağrılarından, tedarik zincirindeki aksamadan ve otomotiv firmalarının geçici süreyle üretimlerini durdurmasından etkilenmesi beklenmekte olup; ekonomik faaliyetlerdeki azalmanın yanı sıra kayıt dışı ekonomi Meksika için sayılan en önemli risk faktörlerini oluşturmaktadır.

Meksika Ulusal Ticaret Odaları Konfederasyonu (CONCANACO SERVYTUR) Başkanı, Meksika’da koronavirüs salgınında ikinci kademeye geçişin açıklanmasından önceki 17-23 Mart 2020 haftası içerisinde üçüncül sektörlerde 195 milyar Meksika pesosu (8,48 milyar ABD doları) değerinde zarar kaydedildiğini; ülke genelinde otel ve restoranların satışlarının %60-80 oranında azaldığını ve üyelerinin %80’ini oluşturan küçük ve orta ölçekli şirketlerin üçte ikisinin ciddi nakit akışı sorunu yaşadıklarını bildirdiğini açıklamıştır. Meksika’da toplam 4,1 milyon mikro, küçük ve orta ölçekli işletme olduğu tahmin edilmektedir (Üçüncül sektörler toptan ve perakende ticaret, ulaştırma ve depolama, finans sigorta ve emlak hizmetleri, profesyonel bilimsel ve teknik hizmetler, eğitim ve sağlık hizmetleri, kültür ve spor faaliyetleri, geçici konaklama ve gıda-içecek hazırlama hizmetleri, hukuk ve organizasyon hizmetlerini kapsamaktadır).

TiendaTec şirketi tarafından hazırlanan bir raporda, ülke genelinde 16-22 Mart 2020 haftasında çok katlı mağaza satışlarının koronavirüs sebebiyle %41-49 oranında azaldığı, AVM’lerde ise müşteri sayısının %33 azaldığı; tekstil ve hazır giyim alışverişlerinin ve kuzeydeki eyaletlerin daha fazla etkilendiği belirtilmiştir.

Ulusal Hazır Giyim Endüstrisi Odası (CANAIVE), koronavirüs sebebiyle perakende zincirlerinin hazır giyim siparişlerini iptal ederek eczacılık ürünleri ve tüketim mallarına yönelmesinin etkisiyle, tekstil ve hazır giyim sektöründe satışların %70-80 azaldığını ve önümüzdeki haftadan itibaren pek çok fabrikanın kapanacağını veya teknik kesintilerin yaşanacağını tahmin etmektedir.  GSYİH’nin %2’sini oluşturan ve 319.170 kişiye istihdam sağlayan sektörün anılan kriz sebebiyle desteklenmesi çağrısında bulunulmuştur.
 
Diğer taraftan, GSYİH’nin %3,8’ini ve imalat sanayinin %20,5’ini oluşturan ve 980bin kişiye doğrudan olmak üzere toplamda 3,6 milyon Meksikalı’ya istihdam sağlayan otomotiv sektörü temsilcilerini temsilen Meksika Otomotiv Sanayi Birliği (AMIA), anılan sektörün ülke için stratejik önemine vurgu yaparak hükümetten finansal destek, Meksika Zorunlu Standartlarında tarih değişikliği, iç talebin canlandırılması için teşvik ve vergi düzenlemeleri talep etmiştir.
 
Meksika’nın Dış Ticareti

Ulusal İstatistik ve Coğrafya Enstitüsü (INEGI) verilerine göre, 2020 yılının Şubat ayında Meksika’nın ihracatı yıllık bazda %0,6 oranında artmış, ithalatı ise %3,9 oranında azalmıştır. Ülke ihracatının %4,8’ini oluşturan petrol sektöründe yıllık bazda ihracat %32 gerilerken, petrol dışı sektörlerde ihracat %3,1 artmıştır. İmalat sanayi ihracatındaki %3,2’lik ve tarım ihracatındaki %2,8’lik artış dikkat çekmektedir. Anılan dönemde ithalatta ise sermaye malı ithalatının yıllık bazda %11,1 ve ara malı ithalatının %3,7 oranında azaldığı; tüketim malı ithalatının ise %0,4 oranında arttığı görülmektedir. Şubat ayında Meksika’nın dış ticaret fazlası 2,9 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
 
Sektör bazında Meksika’nın dış ticareti değerlendirildiğinde ise, INEGI tarafından en son yayınlanan Ocak 2020 verilerine göre Meksika’nın ihracatının en fazla azaldığı sektörler ulaştırma ve iletişim ekipmanları (%17,1), metal ev eşyaları (%11,2), makine ve ekipman (%8,1) ile tekstil, hazır giyim ve deri (%5,6) sektörleri olup; ihracatı en fazla artan sektörler ahşap (%17,6), çelik (%13,1), otomotiv (%9,5) ile gıda, içecek ve tütün (%8,7) olmuştur. Anılan dönemde Meksika’nın ithalatının en fazla azaldığı sektörler tarım ve hayvancılık makine ve ekipmanları (%17,6), çelik (%12,7), kağıt ve matbaa (%9,9) ile maden metalürji (%8,9) sektörleri olup; ithalatı en fazla artan sektörler gıda, içecek ve tütün (%10,2), kimya (%4,7), ahşap (%1,2) ile metal ev eşyaları (%0,7) sektörleridir.
 
Şubat ayında ise makine ve ekipman (%6,9), plastik ve kauçuk ürünleri (%4,6), gıda, içecek ve tütün (%3,9) ile otomotiv (%3,4) ihracatının en yüksek artış kaydedilen sektörler olduğu; ABD’ye otomotiv ihracatında %6,6 artış kaydedilirken diğer ülkelere otomotiv ihracatının %1,3 oranında azaldığı tahmin edilmektedir. Genel olarak koronavirüsün etkilerinin yanı sıra; Meksika pesosunun ABD doları karşısındaki değer kaybı, petrol fiyatlarındaki düşüş, ABD-Çin arasındaki ticaret savaşları ve yeni NAFTA’nın onay süreci gibi faktörlerin dış ticaret verilerini etkilemiş olabileceği tahmin edilmektedir.
 
Ulaşım

Meksika İletişim ve Ulaştırma Bakanlığı, Puerto Vallarta varışlı kruz gemilerinin kabulüne insani sebeplerle izin verileceğini, yolculara ve mürettebata limanda sağlık kontrollerinin yapılacağını açıklamıştır.

Eyaletler

Coahuila, Nuevo León ve Tamaulipas Eyaletlerinin Valileri, COVID-19 kaynaklı salgınların önlenmesini teminen Federal Hükümet’ten enfekte kişi sayısının 100bini aştığı ABD ile sınırın kapatılmasını talep etmiştir.

Michoacán Eyaleti Valisi; vatandaşların serbest geçiş ve karayolu kullanım hakları saklı korunarak; Colima, Meksika, Jalisco, Guanajuato, Querétaro ve Guerrero eyaletleri ile otoyol girişlerinde sağlık filtresi uygulanacağını açıklamıştır.

Şirketler

Meksikalı bira üreticisi Grupo Modelo şirketi, 355 ml şişelerde %70 alkol içeren 300.000 adet antibakteriyel jel üreterek ihtiyaç sahibi bir milyondan fazla Meksikalı’ya dağıtılması için Meksika Sosyal Güvenlik Kurumu fonuna bağışlayacağını açıklamıştır.

Sabritas, Pepsi ve Gamesa, şirketlerini bünyesinde barındıran PepsiCo grubu, Meksikalı 70.000 yoksul çocuğun beslenmesi için toplamda 5 milyon dolar değerinde (10 milyon öğünden oluşan) bağış yapacağını açıklamıştır. Ülke genelinde 6 milyon yoksul çocuk yeterli beslenmek için her gün okulda dağıtılan öğüne muhtaç durumdadır. Şirket daha önce de sağlık çalışanlarına 8bin adet maske bağışlayacağını duyurmuştu.

Hükümetten Talepler
 
30.03.2020 tarihinde Meksika Cumhuriyeti İşveren Konfederasyonu (COPARMEX) Başkanı Gustavo de Hoyos Walther, çalışanların işlerini kaybetmemesi ve evlerinde kalması, işverenlerin ise yasal ve belirli önlemler alabilmesi için Federal Hükümetten sağlık acil durumunun resmi ilanını talep etmiş; “Sağlıklı Mesafe Ulusal Günü” adı altında uygulanan evde kalma çağrıları kapsamında işçilerin ve işverenlerin Federal Çalışma Kanunu’na aykırı hareket etmesi durumunun ortaya çıkacağını, anılan ilan yapıldığı takdirde işverenlerin işçilerini 30 güne kadar en az asgari ücret ödeyerek çalıştırmaya devam edebileceğini ifade etmiştir.
 
Yayımlayan: Meksiko Ticaret Müşavirliği