COVID-19 Meksika Genel Durum (21)

19 Mayıs 2020
Meksika Sağlık Bakanlığı verilerine göre 18.05.2020 tarihi itibarıyla Meksika’da COVID-19 salgını sebebiyle 5.332 ölüm, 656 şüpheli ölüm, 51.633 tespit edilen vaka ve 26.933 şüpheli vaka bulunmakta olup, test uygulanan toplam kişi sayısı 177.133’tür. Hastanelerde yatak doluluk oranı %39 seviyesindedir. Ülke genelinde yaşanan kayıpların %25,9’u Meksika Şehri, %10,6’sı Baja California, %9,1’i Meksika Eyaleti, %5,8’i Tabasco, %5,6’sı Sinaloa, %4,7’si Quintana Roo ve %4,6’sı Veracruz eyaletlerindedir.

Meksika Devlet Başkanı 13.05.2020 tarihinde açıkladığı “Yeni Normalleşme Planı” kapsamında 18.05.2020 tarihinden itibaren virüsün az görüldüğü 15 eyalette okul ve iş faaliyetlerin başlayabileceğini, 18-31 Mayıs 2020 tarihleri arasında hijyen kurallarına göre hazırlık yapılacağını ve 01.06.2020 tarihinde “Trafik Işığı Sistemi”ne göre sosyal, eğitim ve ekonomik faaliyetlerin periyodik olarak kamuya açıklanacak eyaletlerde “kademeli, sıralı ve tedbirli” olarak başlatılabileceğini duyurmuştur.

Ayrıca inşaat, madencilik ve ulaştırma ekipmanları üretimi “zorunlu faaliyetler” içerisine alınmış olup, 18.05.2020 tarihinden itibaren Sağlık Bakanlığı ve Meksika Sosyal Güvenlik Kurumu (IMSS) tarafından tanımlanan sağlık güvenliği protokolündeki hijyen, sosyal mesafe ve işçi güvenliği şartlarını sağladığını kanıtlayan şirketlerin 01.06.2020 tarihinden önce faaliyetlerine geri dönebilecekleri duyurulmuştur.

Maliye ve Kamu Kredileri Bakanı 14.05.2020 tarihinde eyalet yöneticileri ile gerçekleştirdiği sanal görüşmede eyaletlerin pandemi nedeniyle 2020 Yılı Federal Bütçesinden toplamda 89,2 milyar Meksika pesosu (yaklaşık 3,7 milyar ABD doları) daha az katkı alacağını açıklamıştır.

Meksika Ekonomi Bakanlığı, 16.05.2020 tarihinde pandemiden etkilenen mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi amacıyla “Dayanışma Pazarı” platformunu uygulamaya geçirmiştir. İlk aşamada 137 atölye, mağaza ve kayıtlı işletmenin yer aldığı “www.mercadosolidario.gob.mx” internet adresinde tüketiciler peşin ödeme ile vadesi ertelenmiş mal ve hizmet alımı yaparak işletmelere nakit akış desteği sağlayabilmektedir.

Meksika Dışişleri Bakanı 12.05.2020 tarihinde ÇHC’ye medikal malzeme ve cihaz alımı için gönderilen 10’uncu uçak ile 99,2 m3 hacminde toplam 48 ventilatör, 13.800 gözlük, 40.000 tanı kiti, 499.800 koruyucu maske ve 206.000 maske kılıfı getirildiğini açıklamıştır. 17.05.2020 tarihli 11’inci alımda ise ÇHC’den toplam 16 tonluk 288 adet ventilatör, 300.000 PCR testi, 500.000 eldiven ve maske üretimi için özel kumaşlar getirilmiştir. Diğer taraftan 13.05.2020 tarihinde ABD’den ikinci kez ventilatör alımı yapıldığı, 14.05.2020 tarihli üçüncü alımda ise ABD’den 2.000 adet Philips marka ventilatör getirildiği açıklanmıştır.

Japonya, 12.05.2020 tarihinde COVID-19 salgını nedeniyle Mayıs ayının sonuna kadar Meksika da dahil olmak üzere çeşitli ülkelerden yolcu vizelerinin askıya alındığını açıklamıştır. Gerekli görülmesi halinde anılan sürenin uzatılabileceği belirtilmiştir.

Salgının Ekonomik Etkileri

Meksika Merkez Bankası, 14.05.2020 tarihinde art arda sekizinci kez (2020 yılında dördüncü kez) gecelik faiz oranını 50 baz puan indirerek Kasım 2016’dan bu yana en düşük seviye olan %5,5'e çekmiştir. Salgının etkilerinin boyutunun ve süresinin henüz bilinmediği ancak yılın ikinci çeyreğinde yoğunlaşmasının ve istihdamda önemli bir azalmayla sonuçlanmasının beklendiği açıklanmıştır.

Meksika Ekonomi Bakanlığı verilerine göre 2020 yılının ilk çeyreğinde Doğrudan Yabancı Yatırım (DYY) girişi önceki yılın aynı dönemine kıyasla %1,7 artarak 10,33 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Anılan dönemde 15,6 milyar dolar değerinde yatırım girişi ve 5,27 milyar dolar değerinde yatırım çıkışı kaydedilmiştir. DYY’nin %76,1’i karların yeniden dönüşümünden ve %22’si yeni yatırımlardan kaynaklanmıştır. Ayrıca DYY’nin %44,1’i imalat, %24,9’u finans ve sigorta, %8,3’ü ticaret, %5,1’i elektrik, su ve gaz hizmetleri, %4,8’i madencilik, %4,4’ü inşaat sektörlerine yönelmiş; ABD (%38,9), İspanya (%14,3), Almanya (%9,4), Kanada (%7,2) ve Hollanda (%4,6) başlıca yatırımcı ülkeler olmuştur.  

Banco Base, 2020 yılında Meksika ekonomisinin %8,2-9,9 arasında küçüleceğini, ekonomik toparlanmanın 4 yıl sürebileceğini ve anılan krizin Meksika için Büyük Buhran’dan bu yana en derin kriz olacağını öngören bir tahmin açıklamıştır. Brüt sabit yatırımların %65 azalacağı, sermaye çıkışlarının %32 artacağı ve toplamda 1-1,3 milyon kişinin işsiz kalacağı öngörülmüştür.  

Bank of America, Latin Amerika genelinde %6,8 ve Meksika ekonomisi için %8 ekonomik küçülme beklendiğini açıklamıştır. Borç seviyeleri değerlendirildiğinde ise Brezilya, Meksika, Ekvator, Kosta Rika ve El Salvador ekonomilerinin daha fazla etkilenmesi beklenmektedir.

Meksika Finans Yöneticileri Enstitüsü (IMEF) Ekonomik Araştırmalar Ulusal Komitesi, 2020 yılı için ekonomik küçülme beklentisini %8 (önceki tahmin %6,7 idi), enflasyon beklentisini %3 (önceki tahmin %3,55 idi), faiz oranı tahminini %4,75 (önceki tahmin %5,25 idi) olarak güncellemiştir. Ayrıca 812.500 kişinin (önceki tahmin 505.000 idi) işini kaybetmesi, döviz kurunun 23,5 seviyesinde (önceki tahmin 23,15 idi) gerçekleşmesi ve ekonomik toparlanmanın 1995 ve 2008 yıllarındaki krizlere kıyasla daha uzun ve yavaş olması beklenmektedir.

Ulusal İstatistik ve Coğrafya Enstitüsü (INEGI) verilerine göre Meksika’da Mart ayında sanayi faaliyetleri önceki yılın aynı dönemine kıyasla %4,9 (aylık bazda %3,4) azalmış olup, imalat sanayinde düşüş %6,4 (aylık bazda %4,8), inşaat sektöründe %7 (aylık bazda %1,4), elektrik, su ve gaz dağıtım hizmetlerinde %0,5 (aylık bazda %1,8) seviyesinde geçekleşmiştir. Madencilik faaliyetleri ise yıllık bazda %1,5 artarken aylık bazda %0,9 azalmıştır.

Eyaletler itibarıyla Aylık Sınai Faaliyet Endeksi (IMAIEF) verilerine göre Ocak ayında 32 eyaletin 22’sinde sanayi faaliyetleri gerilemiştir. Baja California Sur (%33,2), Quintana Roo (%18,11), Oaxaca (%16,2), Puebla (%13,41), Sinaloa (%10,11), Guerrero (%9,65) ve Morelos (%7,61) sanayi faaliyetleri en fazla azalan eyaletler olup; Meksika Şehri’nde azalma %0,91 olarak gerçekleşmiştir. Tabasco (%10,79), Veracruz (%8,68), Sonora (%7,43), Nayarit (%4,34), Michoacán (%4,01) ve Tlaxcala (%3,53) ise pozitif performans sergileyen eyaletlerdir.

Yılın ilk çeyreğinde Meksika’nın ihracatı %0,6 artmış ve toplam 108,69 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Petrol ihracatı %23,5 azalmış, petrol dışı sektörlerde %2,3 artış kaydedilmiştir. Otomotiv (%5), tekstil ve hazır giyim (%4), profesyonel ve bilimsel ekipmanlar (%1,9) ve kimya (%1,6) sektörlerinde ihracat artışları en yüksektir. Aynı dönemde Meksika’nın ithalatı %4,6 azalarak 104,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Petrol ithalatı %9,9, petrol dışı sektörlerdeki ithalat ise %4 azalmıştır.

Mart ayında kayıt dışı çalışanların oranı önceki aya kıyasla %0,4 azalarak %55,8 seviyesinde ve işsizlik oranı %3,3 olarak gerçekleşmiştir. Yine Mart ayında imalat sanayinde istihdam yıllık bazda %2,4 düşüşle Mart 2009’dan bu yana en düşük seviyede gerçekleşmiştir. İmalat Sanayi Aylık Anketi (EMIM) verilerine göre sektörde istihdam art arda yedi aydır azalmaktadır. Mart ayında çalışılan saatler Kasım 2009’dan bu yana en yüksek oranda (%3,8) azalmıştır. 21 imalat sektörünün 16’sında çalışan sayısı azalmıştır. Hazır giyim (%8,2), deri ve kürk işleme (%7,4), tekstil (%6,4) ve ahşap (%8,2) en fazla düşüşün görüldüğü sektörlerdir.

Mart ayında Tüketici Güven Endeksi (ICC) aylık bazda 1.2 puan ve yıllık bazda 4.4 puan azalarak 42.6 puana gerilemiştir. Nisan ayında İmalat Sektörü İş Güven Endeksi (ICESM) ise aylık bazda 15.2 puan gerileyerek art arda altıncı ayda 50 puan sınırının altında ve 37.4 puan düzeyinde gerçekleşmiştir. İmalat Siparişleri Endeksi (WPI) ise 9.7 puan düşüşle yine 50 puan sınırının altında ve 42.7 puan seviyesinde gerçekleşmiştir.

Şubat ayında İç Piyasa Aylık Özel Tüketim Endeksinde (IMCPMI) Mart 2019’dan bu yana en yüksek düşüş kaydedilmiş ve endeks yıllık bazda %0,5 azalmıştır. Yerli ürünlerin tüketimi %0,4, ithal ürünlerin tüketimi ise %0,8 oranında azalmıştır. İthal ürünler içerisinde yarı-dayanıklı malların tüketimi %1,3 ve dayanıklı malların tüketimi %7,4 oranında azalırken; dayanıksız malların tüketimi %9,2 oranında artmıştır.

Şubat ayında brüt sabit yatırımlar Ekim 2009’dan bu yana en yüksek düşüşle yıllık bazda %10,2 (aylık bazda %1,7) oranında azalmıştır. Brüt sabit yatırımların %8,7 azaldığı (aylık bazda %1) inşaat sektöründe, konut yatırımları %8,2 ve konut dışı inşaat yatırımları %9,3 oranında gerilemiştir. Yıllık %11,5 azalan (aylık bazda %3,2) makine ve ekipman yatırımlarının içerisinde ithal olanlarda bu daralma %15,9, yerli olanlarda ise %4,6 olarak gerçekleşmiştir.  

Nisan ayında Ulusal Tüketici Fiyat Endeksi (INPC) gıda fiyatlarındaki artışa rağmen enerji ve turizmdeki düşüşün etkisiyle Aralık 2015’ten bu yana en düşük seviyede ve %2,15 olarak geçekleşmiştir. Düşük oktanlı benzin (%17,35), domates (%31,33), elektrik (%12,24), yüksek oktanlı benzin (%15,89) ve yeşil domates (%33,3) fiyatı en fazla düşen ürünlerdir. Diğer taraftan, yumurta (%112,37), biber (%34,15), şeker (%8,97) ve bira (%2,66) en yüksek fiyat artışı görülen kalemlerdir. Tüketici fiyat enflasyonu 2019 yılının Nisan ayında %4,41 seviyesinde olup, anılan tarihten itibaren düşüş eğilimindedir. Merkez Bankası’nın yıllık enflasyon tahmini ise +-%3 seviyesindedir.

Nisan ayında Ulusal Üretici Fiyat Endeksi (INPP), Nisan 2019’dan bu yana en düşük seviyede ve %3,07 oranında geçekleşmiştir. Endeks, birincil faaliyetlerde (tarım, balıkçılık, ormancılık sektörü) %1,58, ikincil faaliyetlerde (sanayi sektörleri) %2,95 ve üçüncül faaliyetlerde (hizmetler sektörü) %3,56 seviyesindedir. Altın (%17,74), gümüş (%12,21), diğer petrol ürünleri (%11,88), iletişim cihazları (%11,15) ve madencilikle ilgili hizmetler (%10,85) değeri en fazla artan sektörler iken; yeşil domates (%42,1), ham petrol (%39,64), domates (%29,12), benzin (%19) ve jet yakıtı (%15,46) değeri en fazla azalan ürünlerdir.

Sosyal Kalkınma Politikasının Ulusal Değerlendirmesi (CONEVAL) verileri, Meksika’da 2020 yılının ikinci çeyreğinde nüfusun %45,8’ine (yıllık %8,5 artışla) karşılık gelen 10,7 milyon kişinin çalışan yoksulluğu yaşayabileceğini ortaya koymuştur. En iyi ve en kötü senaryoda, gelir yoksulluğunun %7,2-7,9 arasında (8,9-9,8 milyon kişi), aşırı yoksulluğun ise %4,9-8,5 arasında (6,1-10,7 milyon kişi) artması beklenmektedir.

Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu (ECLAC), Meksika'da aşırı yoksulluğun bir önceki yıla göre 4,8 oranında artacağını, aşırı yoksul nüfusun oranının %11,1’den %15,9’a yükseleceğini ve pandemi nedeniyle 2020 yılında aşırı yoksulluğun en yüksek oranda artış göstereceği Latin Amerika ülkesinin Meksika olacağını tahmin etmektedir.



Meksika Sosyal Güvenlik Kurumu (IMSS) verilerine göre, Nisan ayında ülke genelinde 555.247 kayıtlı çalışan işini kaybetmiş olup, bu kişilerin %51’i genç (29 yaş altı) ve %68,7’si erkektir.  En fazla işten çıkarmalar inşaat (%36), hizmetler (%31) ve imalat (%18) sektörlerinde kaydedilmiştir. Hizmetler içerisinde finans, ulaştırma, lojistik, eğlence ve konaklama alt sektörlerinde pandemi nedeniyle iş kayıpları daha fazladır.

Yıllık bazda değerlendirildiğinde, turizm faaliyetlerinin yoğun olduğu Quintana Roo (%18,1), Baja California Sur (%10,8) ve Guerrero (%6,3) eyaletlerinde iş kayıpları daha yüksektir. 32 eyalet içerisinde yalnızca Tabasco, Campeche, Michoacan, Colima, Chiapas ve Aguascalientes eyaletlerinde istihdam artmıştır. İnşaat (%15) ve madencilik (%5,5) sektörleri en fazla işten çıkarmaların yaşandığı sektörler olurken, tarım (%3,1), sosyal ve topluluk hizmetleri (%2,5), ulaştırma ve iletişim (%2,5) sektörlerinde istihdam artmıştır.

13-31 Mart 2020 tarihleri arasında işten çıkarılan 198.033 kişi ile birlikte son 1,5 ayda Meksika’da 753.280 kişinin işini kaybettiği görülmektedir. IMF, Meksika ekonomisinin %7’nin üzerinde küçülmesi durumunda kayıt dışı sektörler dahil toplamda 1,5 milyon kişinin işini kaybedeceğini öngörmektedir.

Sektörler

Nisan ayında hafif araç üretiminin yıllık bazda %98,76 düşüşle 3.722 birim, ihracatın ise %90,2 düşüşle 27.889 birim olarak gerçekleştiği açıklanmıştır. Üretimde kayıtların tutulmaya başlandığı tarihten itibaren en düşük seviye, ihracatta ise Ocak 1993’ten bu yana en düşük seviye kaydedilmiştir. Toyota (%100), Nissan (%99,7), Ford (%98,4), Audi (%97,7), Honda (%97,8), Mazda (%97,7), Volkswagen (%89,1), Kia (%66,5) firmalarının satışları Nisan ayında azalırken, BMW ihracatını %1,23 artırmıştır.

Diğer taraftan, kümülatif verilere göre 2020 yılının Ocak-Nisan döneminde hafif araç ihracatı %28,03 azalarak 2013 yılından bu yana en düşük seviyede (807.158 birim) gerçekleşmiştir. Üretim ise %29,5 düşüşle 2011 yılından bu yana ilk dört aylık dönemde kaydedilen en düşük seviyede (912.115 birim) gerçekleşmiştir. Nisan ayında hafif araç satışları %64,51 oranında azalarak 34.903 adet seviyesinde, yılın ilk dört ayında ise %23,13 düşüşle 331.580 adet olarak gerçekleşmiştir.



Ulusal Otobüs, Kamyon ve Traktör Üreticileri Birliği (ANPACT) verilerine göre 2020 yılının Nisan ayında ağır vasıta araç satışları %76,9 oranında azalmıştır. Toptan piyasa satışları 893 birim, perakende satışları ise 1.072 birim olarak gerçekleşmiştir. COVID-19 salgınının yanı sıra çevre ve teknoloji düzenlemeleri anılan düşüşte etkili olmuştur. Kümülatif bazda ise 2020 yılının ilk dört ayında satışların %48,1 azalarak 6.495 adet olarak gerçekleştiği bildirilmiştir.

Meksika Ulusal Otomobil Parçaları Endüstrisi (INA) 2020 yılında otomotiv yedek parça ve bileşenleri üretiminde %40 düşüş beklediklerini ve üretimin 57,61 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceğini açıklamıştır. INA, Kuzey Amerika genelinde hafif araç üretiminin 16,78 milyondan 12 milyon birime düşmesinin beklendiğini ve bu düşüşün Meksika otomotiv yedek parça sektörüne 10 yıllık bir kayıp olarak etki edeceğini tahmin etmektedir. Meksika Otomotiv Satıcıları Birliği (AMDA) ise bu yıl otomotiv parçaları üretiminde %35 (önceki tahmin %25,5 idi) ve araç satışlarında %28 düşüş beklediklerini açıklamıştır.

JD Power tarafından yapılan “COVID-19 Acil Durumu Sırasında Meksika'da Otomotiv Tüketici Güveni” adlı anket çalışmasında Meksikalı tüketicilerin yalnızca %6’sının önümüzdeki 12 ay içerisinde otomobil almayı düşündüğü ortaya çıkmıştır. Tüketicilerin %37’si aile gelirinin önümüzdeki 3 ay içerisinde daha kötü etkileneceğini, %26’sı ise aynı düzeyde etkileneceğini tahmin etmektedir. Tüketicilerin %21’i otomobil alımlarında iyi fiyat, promosyon ve indirimlerin; %21’i kaliteli hizmetin etkili olduğunu düşünmektedir. 2020 yılında otomobil alma düşüncesinde olanların %17’si markanın itibarına, %14’ü ise aracın kalitesine göre karar vereceğini belirtmiştir.

Meksika İnşaat Sanayi Odası (CMIC), COVID-19 salgınının yarattığı gelir ve likidite darlığı sebebiyle sektördeki 3.000 adet mikro, küçük ve orta ölçekli işletmenin faaliyetlerine son verdiğini ve bunlardan bir kısmının kalıcı olarak kapanma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu bildirmiştir. 2019 yılında %5 oranında daralan inşaat sektörü, 2020 yılının ilk çeyreğinde %9,5 oranında küçülmüştür.

Tarım ve Kırsal Kalkınma Bakanlığı (SADER) istatistiklerine göre Meksika’nın tarım ürünleri ihracatı 2020 yılının Mart ayında önceki yılın aynı ayına kıyasla %7,9 artışla (aylık bazda %22,3 artış) 10,39 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Avokado (%56,2), domates (%34,7), meyve (%24,3), biber (%19,6), baklagil ve taze sebzeler (%10,7) ihracatı en fazla artan kalemler iken; muz (%15) ve taze çilek (%3,6) satışları en fazla azalan ürünlerdir.

Yılın ilk çeyreğinde ise Meksika tarım ürünleri ticaretinde %9,3 artışla 3,29 milyar dolar fazla vermiş, ihracatta sebze (%27 pay), meyve (%20) ve içecek (%18) sektörlerinin ağırlığı görülmüştür. Anılan dönemde tarım ürünleri ihracatı %10,2 artış ve 2,25 milyar dolar dış ticaret fazlası ile 5,47 milyar dolara; tarıma dayalı sanayi ihracatı ise %5,4 artış ve 1,05 milyar dolar dış ticaret fazlası ile 4,92 milyar dolara yükselmiştir.

Pandemi kaynaklı ölümler ve enfeksiyonlar nedeniyle 327 hektarlık alanı ile dünyanın en büyük toptan pazaryeri olan Meksika Şehri Hal İşletmesinde (Central de Abasto) satışların %75, alıcıların sayısının ise %60-70 oranında azaldığı açıklanmıştır. Anılan merkez, normal dönemde günde 590bin kişi tarafından ziyaret edilmekte ve yılda 9 milyar dolarlık ticaret gerçekleştirmektedir.

Üç Aylık Turizm Faaliyet Göstergesi (ITAT) Ekim-Aralık 2019 döneminde Meksika’nın yurt dışı turizm gelirinin %7,6 azaldığını, iç turizm gelirinin ise %0,8 arttığını göstermektedir. Anahuac Üniversitesi Turizm Araştırma ve Rekabetçilik Merkezi (CICOTUR) tahminlerine göre, Meksika’da turizm sektörü gelirlerinin pandemi nedeniyle 4,1 milyar dolar azalması, sektörün GSYİH içindeki payının 2019 yılındaki %8,7 seviyesinden %4,9’a gerilemesi, turizm kaynaklı kamu gelirlerinin 101,5 milyar Meksika pesosu (yaklaşık 4,23 milyar ABD doları) tutarında azalması beklenmektedir.

Meksika Havacılık Sanayi Federasyonu (FEMIA) küresel havayolu trafiğindeki %90 azalmanın etkisiyle 2-3 yıl içerisinde yeni uçak siparişlerinin %35’inin ertelenmesi sebebiyle Meksika’nın havacılık sektöründeki üretimin 2020 yılında %30 azalacağını ve en erken 2021 yılında iyileşme görülebileceğini tahmin etmektedir. Aeromexico Havayolları Nisan ayında 151.000 yolcu taşıdığını ve yolcu kapasitesinin önceki yılın aynı dönemine kıyasla %91,1 azaldığı açıklamıştır. Viva Aerobus aynı dönemde %85,9 azalma ile toplam 134.181 yolcu taşıdığını açıklamıştır. Juarez Şehri Havaalanı, yolcu trafiğinin Nisan ayında %93,2 azaldığını ve 9.029 yolcunun seyahat ettiğini açıklamıştır.

Yayımlayan: Meksiko Ticaret Müşavirliği