Meksika Sağlık Bakanlığı tarafından en son 24 Mart 2020 tarihinde kamuoyu ile paylaşılan verilere göre, Meksika’da toplam 405 onaylanmış COVID-19 vakası ve 1219 şüpheli vaka bulunmakta olup, hayatını kaybedenlerin sayısı 5’tir. Hastaların %62’si erkektir, %10’u hastanede tedavi görmektedir.

Meksika Dışişleri Bakanlığı COVID-19 salgını nedeni ile uluslararası uçuşların iptal edilmesinin ardından 24 Mart 2020 tarihine kadar yurtdışında mahsur kalan 2.046 Meksika vatandaşının charter uçuşlar ile yurda getirdiğini açıklamıştır. Ayrıca pasaport işlemlerinin 27 Mart - 19 Nisan 2020 tarihleri arasında durdurduğunu ve ancak acil durumlarda işlem yapılacağını açıklamıştır.

Sağlık Koruma ve Geliştirme Müsteşarı Hugo López-Gatell, COVID-19 acil sağlık durumu karşısında Hükümetin planının virüs yayılım hızının düşürerek zamana yayılmasını sağlamak ve sağlık altyapısının kaldırabileceği seviyede tutmak olduğunu açıklamıştır. Müsteşar, diğer bir senaryoda salgının üçüncü kademeye çıkmasının beklendiğini, anılan senaryonun yaygın bulaşma anlamına geldiğini, sağlık altyapısının zorlanacağını ancak doğru planlama ile üstesinden gelinebileceğini belirtmiştir.

Federal Elektrik Komisyonu (CFE) yöneticisi Manuel Bartlett, yaşanan acil durum karşısında CFE’nin temel faaliyetlerde bulunmayan 17binden fazla çalışanına izin verileceğini ve bu süreçte elektrik üretim kapasitesinin güçlendirileceğini açıklamıştır.

Meksika Merkez Bankası mevcut ekonomik durum ve koronavirüs salgını karşısında 26 Mart 2020 tarihinde planlanan para politikaları planını 20 Mart 2020 tarihine çekerek bankalar arası günlük faiz oranını 50 baz puan azaltmış ve %6,5 seviyesine indirmiştir.

Milli Savunma Bakanlığı (SEDENA) ve Donanma Bakanlığı (SEMAR), COVID-19 acil sağlık durumu karşısında üç aşamadan oluşan ve doğal afetler ile acil durumlarda askerlerin halka destek olmasını öngören “Plan DN-III” protokolünün hazır olduğunu açıklamıştır. Mevcut durumda silahlı kuvvetler malzeme ve personelini kullanarak “Ulusal Sağlık Sistemi” kapasitesini desteklemeyi amaçlamaktadır.

PLAN DN-III
Önleme	Destekleme	Geri Kazanım
- Ulusal kapsamda “Plan DN-III-E”nin devreye alınması. (SEDENA) - Eyalet ve belediye yönetimleri ile koordinasyon. - Sağlık sisteminin tüm seviyeleri ve yönetimi ile koordinasyon. -Kapasitenin belirlenmesi: tesislerin imkanları, ulaşım, ilaç ve diğer ihtiyaçlar. - Doktor ve hemşire kapasitesinin belirlenmesi ve işe alımı. - Lojistik sisteminin uygulanması, geçici hastanelerin konum ve kurulumunun tanımlanması.	- Askeri hastanelerin devreye alınması ve sağlık sistemine ait hastanelerin sisteme uyarlanması. Aşamalı olarak. - Tıbbi cihaz ve ilaç alımı ve dağıtımı. - Geçici hastanelerin devreye alınması ve yönetimi. - Sağlık sektörüne tıbbi girdilerin dağıtımı.	- Hastane, cihaz, araç ve kullanılan malzemelerin temizliği ve dezenfekte edilmesi. - Kullanılan özel girdilerin sayımı ve depolanması. - Grafik bellek oluşturulması. - Süreçlerin ve aşamaların değerlendirilmesi. - Son raporlama.

 
Meksika Devleti Ekonomi Bakanı Graciela Márquez, COVID-19 salgını acil durumu karşısında ülkenin 100 güne kadar yetecek temel gıda stokunun bulunduğunu açıklamıştır. Anılan stokun 300 adet depoya dağıtılmış halde olduğu ve ülke genelinde 26.000 satış noktasına ulaştırıldığı belirtilmiştir. Bakan, ayrıca 25 Mart 2020 tarihinde yeni NAFTA’nın bir an evvel yürürlüğe geçirilmesi ve ülkeler bazında kuralların denkleştirilmesi için ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer ve Kanada Bakan Yardımcısı Chrystia Freeland ile telefon görüşmesi yapacağını ifade etmiştir.

Eyaletler

Verazcruz eyaletinin Orizaba belediyesi COVID-19 salgını sebebiyle acil durum ilan ederek belediye genelinde kamu alanlarını, spor ve kültür merkezlerini, teleferik hizmetini ve parkları süresiz olarak kullanıma kapatmış ve toplu faaliyetler ile kutlamaları iptal etmiştir. Belediye ayrıca bar, birahane, gece kulübü, sinema, spor salonu, dans okulu, düğün salonu ve restoranların kapatıldığını; anlık tüketim için alkol satışına ve genel olarak saat 22:00’den sonra alkol satışına yasak getirildiğini açıklamıştır.

Jalisco eyaleti COVID-19 salgınına karşı ortak bir blok oluşturulması amacı ile “Alianza Centro-Bajío-Occidente” olarak bilinen Aguascalientes, Guanajuato, Jalisco, Querétaro ve San Luis Potosí eyaletlerinin yanı sıra Michoacán, Colima ve Nayarit eyaletleri ile de işbirliği yapılacağını açıklamıştır.

Şirketler

COVID-19 salgını karşısında Meksika’nın en zengin iş insanına ait Carlos Slim Vakfı, sağlık ve uzaktan eğitim alanlarında kullanılmak üzere 1 milyar Meksika pesosu (yaklaşık 43,5 milyon ABD doları) bağışlayacağını açıklamıştır. Anılan kaynakların tıbbi solunum cihazı, kamu hastanelerinin dezenfekte edilmesi için gerekli girdiler, tanı kapasitesinin artırılması ve hastanelerde COVID-19 tedavisinin yapılabilmesini teminen gerekli değişikliklerin yapılması için kullanılacağı belirtilmiştir.

Buna ilave olarak Meksika Devlet Başkanı, koronavirüs salgını karşısında iş insanları Germán Larrea (SEDENA’ya 60 yatak kapasiteli bir hastane) ile Coppel firmasının (50 milyon Meksika pesosu) da sağlık sisteminin güçlendirilmesi ve desteklenmesi amacıyla bağış yaptığını açıklamıştır.

Santander Bankası koronavirüs salgınına karşı önlemler çerçevesinde ülke genelinde toplamda 84.209 şubesini kapatmış, açık şubelerinde ise personel sayısını yarıya düşürmüştür. Alınan tedbirler sonrasında son 10 günde dijital bankacılık işlemlerinin %20 arttığı belirtilmiştir. Banorte Bankası salgına karşı destek programı çerçevesinde programa kaydolan müşterilerinin kredi ödemelerinin 4 aya kadar ertelenmesi ve kredi kartı asgari ödeme zorunluluğunun 4 ay süresince kaldırılması uygulamasına başlamıştır.

Meksika havayolu şirketi Aeroméxico, uçuş kısıtlamaları ve sağlık tedbirleri nedeniyle yurt dışı uçuşlarının %50, yurt içi uçuşlarının %35 oranında azaltılmasının ardından park halindeki 40 yolcu uçağından oluşan filonun 24 Mart 2020 tarihi itibarıyla kargo taşımacılığında kullanılacağını açıklamıştır. Bu kapsamda, talebe bağlı olarak hızlı bozulan ürünler, canlı hayvan, değerli mallar, teknolojik ürünler ve ilaç gibi malzemelerin taşınacağı belirtilmiştir.

Mazda şirketi Meksika’daki üretimin 25.03.2020 tarihinden itibaren 10 gün boyunca durdurulacağını, Ford şirketi ise Kuzey Amerika’daki faaliyetlerin geçici olarak durdurulmasının değerlendirildiğini açıklamıştır.

Krizin Ekonomik Etkileri

Meksika Oteller ve Moteller Birliği (AMHM) Turizm Bakanlığı’ndan COVID-19 salgınından zarar gören turizm sektörüne müdahalede bulunulmasını talep etmiştir. Birlik, krizin etkilerinin azaltılmasını teminen yılın geri kalan döneminde elektrik faturalarında indirim yapılmasını, mali bildirimlerin ve işveren-işçi payı ödemelerinin 90 gün ertelenmesini, Kalkınma Bankası aracılığıyla finansman sağlanmasını ve gelir vergisi ödemelerinin askıya alınmasını önermiştir. Sektör ayrıca, Çalışma Bakanlığı ve sendikalar arasında, işçi haklarının korunarak çalışma saatlerinin düşürülmesi veya idari izin anlaşmasına varılmasını talep etmektedir.

Dünya Turizm ve Seyahat Konseyi (WTTC) ise turizm sektöründe dünya genelinde günlük 1 milyon kişinin işsiz kaldığını ve sektördeki çöküşün domino etkisi yaratarak milyonlarca aileyi etkileyeceğini belirtmiştir. Konsey, anılan durumla mücadelede hükümetlerin işletmelere faizsiz kredi ve vergi muafiyeti gibi destekleri sunması gerektiğini ifade etmiştir. Turizm sektörü, dünya GSYH’sinin %10,4’ünü ve istihdamın %10’unu temsil etmektedir.

Meksika Devlet Başkanı, turizm sektörüne destek paketi açıklanmasına yönelik sorulan bir soruya, öncelikle krizin sorumlu bir şekilde yönetilmesinin ve ekonominin toparlanmasının hedeflendiği, ardından durum analizi yapılacağı şeklinde cevap vermiştir.

Hükümetten Talepler

Ulusal Dönüşüm Endüstrisi Odası (CANACINTRA) Başkanı Enoch Castellano, Meksika’da yaşanan COVID-19 salgını süresince ulusal sanayinin üretim hatlarında değişikliğe giderek tıbbi malzeme ihtiyacını karşılayabileceğini ifade etmiştir.

Birleşik Meksika Devletleri Sanayi Odaları Konfederasyonu (CONCAMIN) koronavirüs salgını ile mücadele için şirket sahiplerine ve yöneticilerine yönelik aşağıdaki 10 maddeden oluşan tavsiye listesini yayınlamıştır:

1. Sakin kalınması; belirsizlik durumlarında sakinliğin korunması.
2. İyi bilgilendirilmiş olmak; resmi kaynakları takip etmek.
3. Mevcut durumdan en az zararla çıkılacağına dair güvene sahip olmak ve bunu yaymak.
4. İyi iletişim, iç ve dış iletişim seviyesinin korunması, şirket öncelikleri ile kararlarının bir strateji ve öncelik sırasına konulması.
5. İşbirliği; çalışanların, yönetim ekibinin ve çalışma guruplarının durum analizine katılımının sağlanması.
6. Sosyal çevreye karşı sorumluluk bilincinde olunması.
7. Diğer işletmeler ve çalışanlar ile empati kurulması.
8. Uzun ve kısa vadede nakit ihtiyacının belirlenmesi ve ödeme zincirinin kırılmaması.
9. Geçiş dönemi ve gelecek; sürece ve geleceğe odaklanmak, kriz sonrası için planların yapılması.
10. Toplu eylemler; iş dünyası ile birlikte ortak hareket edilmesi.

Yayımlayan: Meksiko Ticaret Müşavirliği