T.C. Ticaret Bakanlığı

Meksika’da 2015 yılında yapılan Enerji Reformu ile Federal Elektrik Komisyonu (CFE) üretimdeki tekelini kaybetmiş, sektör özel yatırımlara açılmış ve yenilenebilir enerji fiyatları daha ucuz hale gelmiştir. Meksika Rüzgar Enerjisi Birliği, maliyetler açısından rüzgar ve güneş enerjisi fiyatı 30-50 USD/MWh iken, doğal gaz ve buhar kombine çevrim enerji fiyatının 35-50 USD/MWh, kömür ve akaryakıt teknolojilerinde ise 85-110 USD/MWh seviyesinde olduğunu belirtmektedir.

Ülkede enerji türlerinin 31.12.2019 itibarıyla dağılımına ilişkin Ulusal Enerji Kontrol Merkezi (CENACE) verilerine göre, doğal gaz ve buhar kombine çevrim (%38,9), hidroelektrik (%15,9), termal (%15,8), rüzgar (%7,5), karbo-elektrik (%6,8), güneş (%4,4) ve turbogaz (%4) paya sahiptir. Rüzgar ve güneş enerjisi sektörleri 2019 yılında sırayla %26 ve %70 oranlarında büyümüştür. Enerji Geçiş kanunu ile temiz enerji kullanımının 2024 yılına kadar %35’lere çıkarılması hedeflenmektedir. Diğer taraftan, “Dördüncü Dönüşüm Dönemi” kapsamında ağırlıklı olarak akaryakıt ve kömüre dayalı üretim yapan Federal Elektrik Komisyonu'nun (CFE) güçlendirilmesi, özel sektörün elektrik üretimindeki payının %46’yı aşmaması ve geri kalan bölümünün CFE tarafından gerçekleştirilmesi desteklenmektedir.

İlk olarak, 2018 yılında yönetimi devralan yeni Hükümetin elektrik açık artırma sistemini ve tüketim merkezlerindeki yenilenebilir üretim kaynaklarından elektrik taşıyacak iki iletim hattının inşasını iptal etmesi özel sektörde endişeye yol açmıştır.

Daha sonra, elektrik sistemi üzerindeki risklerin en aza indirilmesi amacıyla ülkede elektrik şebekesinin işletilmesinden sorumlu olan CENACE tarafından 29.04.2020 tarihli Anlaşma ile, aralıklı yapılarının sistemin güvenilirliğini etkilediği gerekçesiyle COVID-19 sağlık acil durumu sırasında yeni rüzgar ve fotovoltaik santrallerinin faaliyet öncesi test işlemlerinin askıya alındığı duyurulmuştur. Anlaşma, yeni yenilenebilir tesislerin işletmeye girmesinin kısıtlanması veya mevcut testlerin işletme testlerinin ve hatta satış tekliflerinin iptal edilmesine yönelik hükümler içermesi nedeniyle eleştirilmiştir. Söz konusu düzenlemeden 3.270 MW kapasite ile faaliyete geçmeye hazırlanan toplam 28 güneş ve rüzgar santralinin etkilendiği tahmin edilmiştir. Akabinde, Federal Ekonomik Rekabet Komisyonu (COFECE) elektrik tarifelerinde ve federal hükümet sübvansiyonlarında bütçe kısıtlaması bağlamında artış yaşanabileceği konusunda uyarıda bulunmuştur.

15.05.2020 tarihinde Federal Resmi Gazete’de Enerji Bakanlığı (SENER) tarafından Ulusal Elektrik Sisteminin planlanması ve kontrolüne ilişkin olarak “Ulusal Elektrik Sisteminde Güvenilirlik, Güvenlik, Süreklilik ve Kalite Politikası” yayımlanmış, elektrik enerjisinin iletimi ve dağıtımına yönelik kamu hizmetlerinin Meksika Hükümetinin stratejik alanları ve enerji güvenliğinin ve bağımsızlığının korunması için gerekli bir koşul olduğu belirtilmiştir. Anılan Karar’ın etki analizi yapılmadan yayımlanması eleştirilere yol açmıştır. Hükümet ise mevcut 79.599 MW kurulu üretim kapasitesinin, Ulusal Elektrik Sisteminin anlık maksimum talebi olan 30.000 MW miktarını hayli aştığını belirtmektedir.

Söz konusu tedbir, yerli üretimin artması ve özel sektör katılımının azalmasına yol açacağı endişesi ile ülkede faaliyet gösteren Avrupa ve Kuzey Amerika kökenli özel firmalar ile CCE, CONCAMIN ve COPARMEX gibi meslek kuruluşları tarafından da eleştirilmiştir. Bahsi geçen düzenlemenin ülkede istihdamın azalmasına, yabancı yatırımcılarda güven kaybına ve ülkede özel yenilenebilir enerji tesislerinin faaliyete geçmesinin kısıtlanması sebebiyle ilerleyen dönemde yenilenebilir enerji yatırımları üzerinde olumsuz etkilere yol açacağı, halihazırda 25 eyalette mevcut 169 adet güneş ve rüzgar enerjisi tesisinin 25 milyar dolar değerindeki yatırımlarının etkileneceğini dile getirilmiştir.

Ayrıca anılan düzenlemenin, kendi kendine yeterlilik şeması altında faaliyet gösteren rüzgar ve güneş enerjisi santrallerinin işletme maliyetlerinin artmasına, sıkışık veya düşük iletim kapasitesine sahip bölgelerde yeni projelerin yapılmasının engellenmesine yol açabileceği belirtilmiştir.

Sonuç olarak CENACE 20.05.2020 tarihinde, projeleri işleten şirketler tarafından yapılan yasal itirazların da ardından, rüzgar ve güneş enerjisi santrallerindeki toplam 23 elektrik üretim projesinin programlarına devam etmesine karar vermiştir. Devlet Başkanı sözleşmeler şirketlerden geri alınmadığından anılan düzenlemelerin enerji endüstrisini "millileştirme" meselesi olduğu iddialarını reddetmiş, SENER ise ulusal düzeyde elektrik üretiminin ve dağıtımının etkin bir şekilde yönetilmesinin hedeflendiğini vurgulamıştır. Özel sektör ile devlet arasındaki anlaşmazlıklar konusunda Ulusal Enerji Sanayi Odası yetkilendirilmiştir.

Yayımlayan: Meksiko Ticaret Müşavirliği

Kaynaklar:

Meksika’da enerji sektöründeki gelişmeler