2024 yılı itibarıyla, 53 ülkeye 1 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirilmiş; 60 ülkede Cumhuriyet tarihimizin en yüksek ihracat rakamlarına ulaşılmıştır. Yine aynı yıl, 31 ilimizin yıllık ihracatı 1 milyar doları aşarken, ihracatçı firma sayısı 180.396’ya yükselmiştir. Bununla birlikte, 1 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirilen fasıl sayısı da 53’e ulaşarak yeni bir dönüm noktası olmuştur.

Dünya ticaret ortamındaki zorluklara rağmen Türkiye, ekonomik dayanıklılığını koruyarak birçok pazarda rekor ihracat seviyelerine ulaşmıştır. 1996 yılında AB-27 ülkelerine 11,3 milyar dolar olan ihracatımız, Gümrük Birliği’nin kazandırdığı ivme ile 2025 yılı Eylül ayı itibarıyla yıllıklandırılmış olarak 115,1 milyar dolara yükselmiştir.
 
AB-27’nin toplam ithalatı içindeki payımız, 2002 yılında %2,2 seviyesindeyken, 2024 yılı itibarıyla tüm zamanların en yüksek seviyesi olan %4,0’a ulaşmıştır. Türkiye bugün, gelişmiş ülkelerin tercih ettiği güvenilir, istikrarlı ve güçlü bir ticaret ortağı konumundadır.
 
1969 yılında sanayi ürünleri ihracatının toplam ihracat içindeki payı %21,2 iken, 2024 yılı itibarıyla bu oran %94,2’ye yükselmiştir. Aynı şekilde, 1969 yılında makine ve ulaştırma araçlarının toplam ihracat içindeki payı yalnızca %0,2 düzeyindeyken, 2024 yılında bu oran %30,1’e ulaşmıştır.
 
Bu gelişme, Türkiye’nin tarım ağırlıklı bir ekonomiden, yüksek teknolojili üretim ve sanayi ihracatına yönelen güçlü dönüşümünün açık bir göstergesidir. Bugün Türkiye, üretimden ihracata, teknolojiden lojistiğe kadar, tüm zinciriyle küresel ticaretin güvenilir aktörlerinden biri haline gelmiştir.

Dünyada artan rekabet ve pek çok alanda ortaya çıkan teknolojik dönüşüm ihtiyacı tüm firmalar için risk unsurudur. Ülkemiz bu dönüşüm ihtiyacının farkında olarak, ekonomimizin teknoloji düzeyini yükseltmek için büyük gayret sarf etmektedir.
 
Bu gayretlerimizin bir sonucu olarak, 2002 yılında %30,4 olan orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatının toplam imalat sanayi ihracatımız içindeki payı, 2024 yılında %41’e, 2025 yılının ilk 9 ayında ise %42,6’ya yükselmiştir. Son 22 yılda sağlanan bu büyük başarıyla orta yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatımızda artış aralıksız devam etmektedir.



 

TÜRKİYE, 2020-2024 DÖNEMİNDE, OECD ÜLKELERİ ARASINDA EN HIZLI BÜYÜYEN İKİNCİ ÜLKE OLDU

 
Dış ticaretimizdeki bu olumlu gelişmelerin, ülkemizin büyümesine de yansıdığını görmekteyiz.
 
1980-2002 döneminde dünya ekonomisi %3,1 oranında büyürken Türkiye ekonomisi 0,8 puan fazla ile %3,9 oranında büyümüştür. 2003-2024 döneminde ise dünya ekonomisindeki büyüme hızı %3,6 gerçekleşirken, Türkiye ekonomisi 1980-2002 dönemine göre 1,5 puan, dünya ortalamasına göre ise 1,9 puan daha hızlı büyümüştür. Bu güçlü büyüme performansı ile Türkiye, milli geliri (nominal) 2002 yılında dünyanın 21’inci en büyük ülkesi iken, 2024 yılında 17’nci ülkesi; satın alma gücü paritesine göre hesaplanmış gelirde ise 2002 yılında dünyanın 16’ncı ülkesi iken, 2024 yılında 12’nci ülkesi haline gelmiştir.



2002-2024 döneminde Gayri Safi Yurt İçi Hasıla reel olarak yüzde 216 oranında artmış, dolar bazında yaklaşık beş kat büyümüştür. 2002 yılında 238,7 milyar dolar olan milli gelir 2024 yılında 1 trilyon 358 milyar dolara, kişi başına gelir ise 3.616 dolardan 15.325 dolara yükselmiştir.

Türkiye, 2020-2024 döneminde yıllık ortalama yüzde 5,4’lük büyüme oranıyla OECD ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ikinci ülke olmuştur.



Satın alma gücü paritesine göre, Türkiye’de kişi başına düşen gelir 2002 yılında OECD ortalamasının yalnızca %35’i düzeyindeyken, 2024 yılı itibarıyla bu oran %70’in üzerine çıkmıştır. Bu tarihi yükseliş, güçlü ekonomik dönüşümümüzün ve üretim temelli kalkınma vizyonumuzun en somut göstergesidir.
 
Bu güçlü büyümenin temelinde, Türkiye’nin üretim gücü, girişimci ruhu ve ihracatçı vizyonu yatmaktadır.
 
Otomotiv sektöründe 2 milyona yakın üretim kapasitesi, yıllık 1,5 milyon araç üretimi ve 37 milyar doları aşan ihracat ile Türkiye; Avrupa’nın dördüncü, dünyanın on ikinci en büyük üretim üssü konumundadır. Yerli markamız TOGG’un yeni modelleriyle Avrupa pazarında yerini alması, Türk mühendisliğinin, tasarımının ve teknolojik yenilik kapasitesinin açık bir göstergesidir.
 
Savunma sanayimiz, son yıllarda büyük bir atılım gerçekleştirmiştir. 2002 yılında 248 milyon dolar olan savunma ve havacılık ihracatımız, 2024 yılı itibarıyla 15 milyar doları aşan ciroya, 90 bini aşkın istihdama ve 180 farklı ülke ile bölgeye yapılan 7,1 milyar dolarlık ihracat hacmine ulaşarak küresel bir güç haline gelmiştir.
 
Türkiye bugün, savunma sanayisinde sadece üretici değil, aynı zamanda yüksek teknoloji ihracatçısı kimliğiyle öne çıkmaktadır.
Beyaz eşya sektöründe ülkemiz, 1950’lerdeki ilk üretim girişimlerinden bugüne, dünyanın önde gelen üretim merkezlerinden biri haline gelmiştir. 2024 yılı itibarıyla 5,6 milyar dolarlık ihracat hacmiyle Türkiye, Avrupa’da üçüncü, dünyada beşinci sırada yer almaktadır. Üretimimizin yaklaşık yarısı Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilmekte; dayanıklılığı, enerji verimliliği ve tasarımıyla Türk markaları dünya genelinde tercih edilmektedir.
 
Tarım sektörü, Cumhuriyetimizin ilk yıllarından bu yana ekonomimizin temel direği olmayı sürdürmektedir. Tütün, pamuk, kuru üzüm, incir ve fındık gibi ürünlerle başlayan ihracat yolculuğu bugün 32,6 milyar dolarlık bir hacme ulaşmış; Türkiye, 10,8 milyar dolar dış ticaret fazlası veren sayılı ülkelerden biri haline gelmiştir. Fındık, un, rafine ayçiçeği yağı, kuru meyveler ve Antep fıstığı gibi ürünlerde dünya liderliğimiz devam etmektedir.
 
Tekstil ve hazır giyim sektörü, Cumhuriyetin ilk yıllarında yalnızca birkaç fabrikadan ibaretken, bugün 32 milyar dolarlık ihracatıyla dünyanın en büyük yedinci, Avrupa’nın üçüncü ihracatçısı konumuna gelmiştir. 2024 yılı itibarıyla, Türkiye, tekstilde 9,4 milyar dolar; hazır giyimde 19 milyar dolar ihracat ile dünyanın ilk altı, Avrupa’nın ilk üç ülkesi arasında yer almaktadır. Cumhuriyetimizin 102. yılında ulaşılan bu başarılar, Türkiye’nin üretim gücünün, ihracatçısının azminin, sanayicisinin emeğinin ve mühendisinin vizyonunun eseridir.
 
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın “Türkiye Yüzyılı” vizyonu doğrultusunda; üretimden ihracata, teknolojiden markalaşmaya uzanan bu güçlü yapıyı daha da geliştirmeye, dünya ekonomisindeki etkin ve belirleyici konumumuzu pekiştirmeye kararlılıkla devam edeceğiz.
 
Yüce Allah’ın izniyle; Cumhuriyet’in ikinci yüzyılı, “Ticaretin Yüzyılı” da olacaktır.