Sırbistan Hükümeti 31 Mart 2020 tarihinde, COVID-19 salgının ekonomide yarattığı negatif etkiyi hafifletmek amacıyla 5,1 milyar avro değerinde ekonomik tedbir paketi açıklamıştı. Söz konusu paket; mali tedbirler (vergilerin ertelenmesi), özel sektöre doğrudan yardım (çalışanlar için gelir desteği), likidite önlemleri ve reşit yaştaki tüm vatandaşlara nakit teşvik olmak üzere dört önlem içermektedir.
 
Bu çerçevede, Sırbistan Hükümeti adına Maliye Bakanı Sinisa Mali tarafından yapılan yeni açıklamada, 10 Nisan 2020 tarihindeki Hükümet görüşmelerinde bahsi geçen tedbir paketinin yasal altyapısını belirleyen düzenlemelerin kabul edildiği, bu kapsamda üç tedbirin uygulamaya konduğunu belirtmiştir.
 
Uygulamaya konan tedbirlerden ilki mali önlemler, özel sektöre karşılıksız devlet desteği ve vatandaşlara ödenecek 100 avro nakdi yardım, ikincisi Kalkınma Fonu aracılığıyla finansal program ve son olarak üçüncüsü borçlanma senetlerine (ihraç sürecinin basitleştirilmesine ilişkin-OHAL süresince ve OHAL sona erdikten sonra 180 gün için geçerli) ilişkin düzenlemedir.
 
Bakan Mali açıklamasında, 13 Nisan 2020 tarihinden itibaren, Sırbistan’da kurulu şirketlerin söz konusu destek için başvuru yapabileceği ifade etmiştir. Şirketler tarafından başvurular, rutin olarak doldurulan vergi beyannamesi formu yoluyla yapılacaktır.
 
Bakan Mali ayrıca, girişimciler ile mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeleri destekleyecek bir garanti programının yasal çerçevesinin de 16 Nisan 2020 tarihinde tamamlanacağını ve böylece piyasaya sağlanacak kredilerin toplam değerinin 2 milyar avro olacağını belirtmiştir. Buna ilaveten, kredilerin devlet garantisinde olacağını ve Nisan ayı içerisinde iş insanlarının kullanımına sunulacağını ifade etmiştir.
 
Bakan Mali buna ilaveten, Hükümet tarafından Bankalar Birliği ile de görüşmeler yapıldığını ve anlaşmaya varıldığını, bu kapsamda finansal kurumların müşterileriyle iletişim içinde olduğunu söylemiştir.
 
Konuya ilişkin açıklamaya Sırbistan Hükümetinin https://www.srbija.gov.rs/vest/en/153899/measures-for-aid-to-companies-as-of-monday.php web sayfasından ulaşılabilmektedir.
 
Ekonomik tedbir paketine ilişkin özet bilgiler ise aşağıda sunulmaktadır.
 

1. Özel sektöre (Sırbistan’da kurulmuş yasal teşekküller ile yabancı yasal teşekküllerin şubeleri ya da temsilcilik ofisleri) karşılıksız devlet desteği
2. Finansal Program: üretim, hizmet, ticaret ve tarım sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlere, işletme sermayesi elde etmeleri ya da likiditelerini korumaları amacıyla özel kredi sağlamak

 

1. Özel Sektöre Karşılıksız Devlet Desteği

 
Gerekli Şartlar:

• 15 Mart-10 Nisan 2020 tarihleri arasında çalışan sayısını %10'dan fazla azaltan şirketler söz konusu desteklerden yararlanamayacaktır.
• Ayrıca, destekten yararlanan ancak 31 Ekim 2020 tarihine kadar, 15 Mart 2020 tarihindeki istihdamlarına kıyasla çalışan sayısını %10’dan fazla azaltan şirketler de haklarını kaybedeceklerdir. Haklarını kaybeden şirketler, verilen destekleri tek seferde ve faiziyle birlikte geri ödemek zorundadır.
• 15 Mart 2020 tarihinden sonra kurulan ve usulüne göre tescil edilmiş özel sektör işletmeleri kapsam dışıdır.

 
Teşvik Türleri:
 

1. Mali önlemler:

 
Normal koşullarda, 1 Nisan-30 Haziran 2020 tarihleri ​​arasında ödenmesi gereken özel sektörün vergi yükümlülüklerine ilişkin ödeme tarihlerinin ertelenmesi
 

• 2020 yılı Mart, Nisan ve Mayıs aylarına ilişkin çalışan maaşlarına ödenecek vergi ve katkıların 4 Ocak 2021 tarihine kadar ertelenmesi ve faizsiz olarak 24 taksitte geri ödenmesi
• 2020 yılı Mart, Nisan ve Mayıs aylarına ilişkin, 15 Nisan, 15 Mayıs ve 15 Haziran tarihlerinde ödenecek kurumlar vergisi avans ödemelerinin, 2020 yılı nihai kurumlar vergisi beyannamesinin ibrazına kadar ertelenmesi ve faizsiz olarak 24 taksitte geri ödenmesi
• Muhasebe kaydı tutan girişimcilere yukarıdaki vergi erteleme uygulamaların benzer şekilde uygulanması

 
Halihazırda, 2020 yılı Mart ayına ilişkin çalışan maaşlarına ödenecek vergi ve katkıları ödeyen şirketler, bu haklarını 2020 yılı Nisan, Mayıs ve Haziran ayları için kullanabilirler.
 

• Bağışlar için KDV muafiyeti

 
OHAL sürecinde; Sağlık Bakanlığı, Cumhuriyet Sağlık Sigortası Fonu ve diğer halk sağlığı kurumlarına sağlanan tüm mal ve hizmetler KDV'den muaftır. Vergi mükelleflerinin, bağış alan tarafın kimlik verileri ile hibe edilen mal ve hizmetlerin değerini beyan etmesi gereklidir.
 

2. Çalışanlar için gelir desteği: (Özel sektöre doğrudan nakit destek)

 
Söz konusu destek sadece maaş ödemeleri kapsar ve ticari bankalarda özel olarak belirlenmiş hesaplara ödeme yapılır. Bu önlem, mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler (M-SME) ile büyük işletmeler için farklılık göstermektedir. İşletmelerin ölçeklerine göre sınıflandırılmaları, 2018 finansal raporlarına göre yapılacaktır. 2019 ve 2020'de kurulan tüm şirketler ise küçük işletmeler olarak kabul edilecektir.
 

• M-SME’ler, girişimciler ve çiftçiler; her tam zamanlı çalışan için, 2020 yılı Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında, aylık yaklaşık 260 avro (asgari ücret) destek alacaktır. Bunun için, 2020 yılı Mart, Nisan ve Mayıs ayları PPP PD formlarında (vergi beyannamesi formu) beyan edilen tam zamanlı çalışan sayısı dikkate alınacaktır.
• Büyük ölçekli işletmeler, 2020 yılı Mart ayında asgari ücretin yarısı kadar (yaklaşık 130 avro) nakit destek alacaktır. Söz konusu destek, İş Kanunu'nun 116 ve 117. Maddeleri gereğince; faaliyetlerin azalması/durdurulması nedeniyle işverenin kararına veya salgın nedeniyle alınan idari karara bağlı olarak ödenecektir. KOBİ'ler için ödenecek destek de aynı prensibe dayanmaktadır.

 
Yarı zamanlı çalışanlar için ise, nakit destek işte geçirilen süreye bağlı olarak ödenir ve PPP-PD vergi beyannamesinde beyan edilir.
 

3. Sırp Vatandaşları için Nakit teşvik:

• Reşit yaştaki her Sırp vatandaşına bir defalık 100 avro tutarında nakit destek sağlanacaktır.

 
Prosedür ve Son Başvuru Tarihi:
 
Desteklerden yararlanmak isteyen firmalar, 1’den 3 aya kadarlık bir dönemi tercih edebilirler ve Nisan, Mayıs ve Haziran vergi beyannamelerinde bu talebi sunabilirler. Örneğin, 3 aylık destek paketinden yararlanmak isteyen şirketler en geç 30 Nisan 2020 tarihine kadar PPP PD vergi beyannamesini ibraz etmeleri gereklidir. Başvurular, Vergi İdaresi web portalından yapılabilmektedir.
 
Destekler, işverenin bu amaçla açılan özel banka hesabına ödenecektir. Birden fazla bankada banka hesabı olan tüm işverenlerin en geç 25 Nisan 2020 tarihine kadar vergi makamına online olarak hangi bankada bu amaçla açılmış hesabın olduğunu belirtmesi gerekmektedir.
 

2. Finansal Program

 
Bu programa başvurular, Sırbistan Cumhuriyeti Kalkınma Fonu aracılığıyla 10 Aralık 2020 tarihine kadar yapılabilecektir. Başvurulara ilişkin sonuçlar, 31 Aralık 2020 tarihinde ilan edilecek ve onaylanan kredilerin ilgili taraflara verilmesi ise 31 Mart 2021 tarihine kadar tamamlanacaktır.
 
Krediler için aşağıdaki şartlar ve koşullar geçerlidir:
 

• Şirketler tarafından, 16 Mart 2020 tarihi itibariyle çalıştırılan işçi sayısı azaltılamaz. Ancak çalışan sayısındaki maksimum %10’luk bir düşüş tolere edilebilir.
• Kredi vadesi; 12 aya kadar ödemesiz dönem ile 24 aya kadar geri ödeme süresi dahil olmak üzere en fazla 36 aylık bir süre olabilir.
• Faiz oranı %1 olacaktır.
• Krediler, aylık taksitler halinde yerel para biriminde (RSD) verilir ve geri ödenir.
• Minimum kredi miktarı:
  • Şirketler için 1.000.000 RSD (yaklaşık 8.547 avro),
  • Girişimciler, kooperatifler ve ticari kuruluşlar için 200.000 RSD (yaklaşık 1.709 avro)
• Maksimum kredi miktarı:
  • Girişimciler ve mikro işletmeler için 10.000.000 RSD (yaklaşık 85.470 avro),
  • Küçük ölçekli işletmeler için 40.000.000 RSD (yaklaşık 341.880 avro),
  • Orta ölçekli işletmeler için 120.000.000 RSD (yaklaşık 1.025.641 avro)
• Teminatlar kredinin değerine göre belirlenecektir.
• Başvuru sahibi, iflas, tasfiye, yeniden yapılandırma, vb. önlemlere tabi olmamalıdır.

Yayımlayan: Belgrad Ticaret Müşavirliği