Amaç ve İşleyiş

Uluslararası ekonomik işbirliği kapsamında temel platform olarak kabul edilen G20’nin oluşturulması, uluslararası sistemde önemi ve ağırlığı gitgide artan “yükselmekte olan piyasa ekonomileri”nin (emerging market economies) küresel ekonomik yönetişimde daha fazla temsil edilmesi ve küresel ekonomik ve mali istikrarın sağlanması ve teşvik edilmesi için gayri resmi bir tartışma ve görüş alışverişi ortamı sağlanması amacına dayanmaktadır. 25 Eylül 1999 tarihinde Vaşington’da gerçekleştirilen G-7 Maliye Bakanları ve Merkez Başkanları Toplantısında kararlaştırılmıştır.

Ülkemizin kuruluşundan bu yana üyesi olduğu G20 platformu, ABD, Almanya, Arjantin, Avrupa Birliği, Afrika Birliği, Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan ve Türkiye’den oluşmaktadır. Ayrıca, IMF, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü, düzenlenen toplantılara üst düzeyde katılmaktadır.

G20 Başkanlığı, her yıl farklı bir üye ülkenin üstlendiği ve 1 Aralık’ta başlayıp bir sonraki yılın 30 Kasım’ına kadar süren bir rotasyon sistemine dayanmaktadır. Bu sistem, 2010 yılında Güney Kore’nin Başkanlık yapmasıyla resmiyet kazanmıştır. G20 üyeleri, coğrafi temele dayalı beş grup halinde düzenlenmiştir:

Grup 1: Avustralya, Kanada, Suudi Arabistan, ABD
Grup 2: Hindistan, Rusya, Güney Afrika, Türkiye
Grup 3: Arjantin, Brezilya, Meksika
Grup 4: Fransa, Almanya, İtalya, Birleşik Krallık
Grup 5: Çin, Endonezya, Japonya, Güney Kore
 
Bir daimi sekretaryası bulunmayan G20, dönem başkanlığı ve genel sekretaryanın kurulması görevleri her sene Gruba dâhil farklı bir bölgeden bir üye ülke tarafından üstlenilecek şekilde faaliyet göstermektedir. Bu çerçevede başkanlık, bir önceki yılın, içinde bulunulan yılın ve bir sonraki yılın dönem başkanlarının oluşturduğu bir “troyka” tarafından yürütülmektedir. Ülkemiz 2015 yılında G20 dönem başkanlığını yürütmüştür.

2025 Dönem Başkanlığı ve Ticaret ve Yatırım Alanında Öne Çıkan Konular

2025 yılı G20 Dönem Başkanlığı Güney Afrika Cumhuriyeti tarafından yürütülmüştür.

Gündemdeki konular:

• Ticaret ve Kapsayıcı Büyüme İlkeleri ve Küresel Zorlukların Ele Alınması,
• Sanayileşme ve Sürdürülebilir Kalkınmayı Destekleyen Ticaret ve Yatırım Çerçevesi,
• DTÖ Reformu ve Kalkınma Boyutu

olarak belirlenmiştir.

Söz konusu alanlarda 2025 yılı Mart ayından bu yana dört çalışma grubu toplantısı düzenlenmiş olup bu toplantılar Bakanlığımızca takip edilmiştir.  2025 yılı Ticaret ve Yatırım Bakanları Toplantısı 10 Ekim 2025 tarihinde düzenlenmiş, toplantı sonucunda G20 ülkelerinin tümünün üzerinde mutabık kaldığı “Ticaret ve Yatırım Bakanları Bildirisi” yayımlanmıştır.

Ayrıca, çalışma gruplarında “Ticaret ve Kapsayıcı Büyüme İlkeleri ve Küresel Zorluklar”, “Sanayileşme ve Sürdürülebilir Kalkınmayı Destekleyen Ticaret ve Yatırım Çerçevesi” ve “DTÖ Reformu” başlıklarında görüşülen hususları içeren “Başkanlık Özeti” yayımlanmıştır.

Çelik Sektöründe Fazla Kapasite Sorununa İlişkin Küresel Forum (Global Forum on Steel Excess Capacity)

Küresel çelik sektöründe çelik üretimi ile çelik talebi arasındaki farktan kaynaklanan kapasite fazlalığı özellikle 2008 küresel mali krizi sonrası belirginleşmiş, sorunla çok taraflı mücadele edilmesi amacıyla 2016 yılında gerçekleştirilen G20 Liderler Zirvesi’nde OECD üyeleri ve G20’nin aktif katılımıyla “Çelik Sektöründe Fazla Kapasite Sorununa İlişkin Küresel Forum’un (Global Forum on Steel Excess Capacity-GFSEC)” kurulması kararlaştırılmıştır.
 
Küresel Forum, çelik kapasitesindeki gelişmelere, kapasite fazlası ve sanayi reformuna yönelik politikalara ve sübvansiyonlara ilişkin Forum üyeleri arasında bilgi/veri paylaşımının geliştirilmesini ve kapasite fazlasının azaltılmasına yönelik etkin adımlar atılmasını ve böylelikle çelik piyasalarının işleyişinin güçlendirilmesini hedeflemektedir.
 
Küresel Forum’un 2017 yılında Berlin’de gerçekleştirilen Bakanlar Toplantısı’nda altı adet ilke kabul edilmiştir. Çelikte fazla kapasite sorununun azaltılması için küresel düzeyde mücadele (küresel sorun, kolektif politika çözümleri), çelik sektöründe kapasite artışına yol açan ve çelik üreticilerine sağlanan piyasayı bozucu sübvansiyonların ve diğer tüm destek türlerinin önüne geçilmesi (piyasa koşullarının işlerliğinin sağlanması: piyasayı bozucu sübvansiyonlardan ve destek politikalarından kaçınılması), sektörde faaliyet gösteren özel, kamu ya da yabancı sermayeli olmasına bakılmaksızın tüm çelik üreticilerinin aynı kurallara tabi olması ve fazla kapasitenin daha da artmasına yol açacak şekilde üreticilerin sübvansiyon ve destek almasının önüne geçilmesi (piyasa koşullarının işlerliğinin sağlanması: çelik sanayinde eşit koşulların desteklenmesi), çelik sektöründe açık ve rekabetçi koşullar ile piyasa odaklı yaklaşımların hakim olması (piyasa koşullarının işlerliğinin sağlanması: çelik sanayinde piyasa odaklı sonuçların elde edilmesi), aşırı kapasite sorununu çözmek için ülkelerin ekonomik ve sanayi politikalarında yapısal reformlar yapmaları (uyum politikalarının teşvik edilmesi ve kapasitenin azaltılması) ve ülkelerin çelik kapasitesi ve üretimi hakkında düzenli ve güvenilir veri paylaşımını sağlanması (şeffaflığın sağlanması) olarak sıralanan söz konusu ilkelerle küresel çelik ticaretinde dengesizliklerin azaltılması ve çelik endüstrisindeki aşırı kapasite sorununun çözülmesi amaçlanmıştır.
 
Kuruluş sürecinde Forumun üyesi olan Çin, Suudi Arabistan ve Hindistan’ın üyelikten çekilmesinin ardından Forum, çalışmalarına OECD bünyesinde devam etmeye başlamıştır. Forumun halihazırda 28 üyesi (AB, ABD, Almanya, Arjantin, Avusturya, Avustralya, Birleşik Krallık, Belçika, Brezilya, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Lüksemburg, Meksika, Macaristan, Norveç, Polonya, Slovakya, Türkiye, Yunanistan) bulunmaktadır. Bununla birlikte, Forumun etkinliğini arttırmak amacıyla yeni üyelerin de Foruma dahil edilmesi amaçlanmakta ve Tayland, Filipinler, Bahreyn ve Ukrayna, bu amaçla girişimde bulunulan ülkeler arasında yer almaktadır.
 
GFSEC Bakanlar Toplantısı 10 Ekim 2025 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Gqeberha şehrinde, dönem başkanı Avustralya önderliğinde G20 Ticaret ve Yatırım Bakanları Toplantısı'nın bir yan etkinliği olarak gerçekleştirilmiştir.