Lübnan’da 17 Ekim tarihinde başlayan protesto hareketleri sonrasında 29 Ekim tarihinde istifa eden HARİRİ Hükümeti yerine, Aralık ayında Cumhurbaşkanı tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen Hassan DIAB başkanlığında 21 Ocak 2020 tarihinde oluşturulan yeni hükümet 27 Ocak’ta, 2020 Yılı Bütçesini yasama organına sunmuştur.
 
Aynı gün 128 üyeli mecliste 70 parlamenterin hazır bulunduğu oturumda 49 evet oyu (13 hayır, 8 çekinser) ile kabul edilen 2020 Yılı Bütçesi, istifa eden hükümet tarafından hazırlanmış olması, ülkede özellikle son çeyrekte ağırlaşan siyasi ve ekonomik istikrarsızlıkları dikkate almaması ve gerçekçi hedefler içermemesi nedeniyle eleştirilere maruz kalmıştır.
 
Lübnan’da ekonominin en önemli sorunlarından biri haline gelen, kırılganlığın başlıca sebebi olan ve sürdürülebilir seviyenin üzerinde olduğu kabul edilen (GSYİH oranı yüzde 150) yüksek kamu iç borcunun önemli nedenlerinin başında yıllardır verilen bütçe açıkları gelmektedir. 2019 yılı bütçesi için ilan edilen (GSYİH’ya oranı) yüzde 7,6’lık oran o dönemde gerçekçi bulunmamış ve kredi derecelendirme kuruluşlarının bütçe hedeflerine şüpheli yaklaşımlarının temel gerekçesini teşkil etmiştir. Nitekim bütçe gerçekleşmesinin de yılsonunda yüzde 9,6 seviyesinde olduğu görülmektedir. 2020 yılı bütçesinde de bütçe açığı yine yüzde 7,9 (GSYİH’ya oran) olarak açıklanmıştır. Bu oranın da gerçekçi bir değer olmadığı değerlendirilmektedir. Zira sadece elektrik üretiminde gereken fuel oil alımı için Elektrik İdaresi’nde (EDL) hazineden kullandırılması öngörülen avans miktarı olan 1 milyar ABD Dolarının, bu rakamın yıllardır asgari 2 milyar ABD Doları olduğu ve enerji alanında herhangi bir yeni plan olmadığı düşünüldüğünde, kısa sürede revize edileceğini öngörmek mümkündür.
 
Bütçe kalemleri incelendiğinde ise, bütçe gelirlerinin geçen yılki 10,5 milyar ABD Dolarının da altında 8,9 milyar ABD Doları, harcamaların da yine 2019 yılına göre (16 milyar ABD Doları) önemli bir azalmayla 13,5 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleşmesi öngörülmektedir. Harcamaların yüzde yetmişinin cari harcamalar (maaş ödemeler vs.) ile borç geri ödemelerinden müteşekkil olduğu görülmektedir. Keza harcamalar kaleminde önceki dönemde memur maaşlarında vaad edilen artışların bir kısmının yıllara yayılmış olmasına rağmen 2020 yılı için bir önceki yıla oranla hesaplamalarda bir artış yapılmaması veya iç borç ödemelerinde yüzde 40’ları aşan azalma gibi hususlar da bu yılki bütçenin gerçekçi hedefler içerip içermediği hakkında tereddütlere neden olmaktadır. Zira Hazine ile Merkez Bankası arasında önceki hükümet döneminde yıl içinde vadesi gelen, yerli bankaların elindeki varlıklara dayalı iç borçların Merkez Bankası tarafından üstlenilerek vadelerinin uzatılmasına ilişkin varılan mutabakatın -en azından aynı şartlarla- halen devam edip etmediği de tam olarak bilinmemektedir. Dolayısıyla bütçe hedeflerinin çok gerçekçi olmadığı konusu gündemde kalmaya devam etmektedir. Yeni başbakan da, önceki dönemde hazırlanan bütçeyi, yeniden bütçe hazırlamak yerine mevcut şekliyle temel bir belge olarak kabul ettiğini yıl içinde çıkacak ihtiyaçlara göre revize edebileceklerini beyan etmiştir.
 
Ayrıca, 2020 yılı bütçesine göre GSYİH’nın 58,4 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Dolayısıyla 2020 yılı için ekonomide bir büyüme öngörülmemiştir.

Kaynak: Yerel Basın-Derleyen Beyrut Ticaret Müşavirliği